Cây nêu ngày tết

Ngày ấy, không biết từ bao giờ và cũng không biết bằng cách gì, Quỷ chiếm đoạt tất cả đất nước. Ngư­ời chỉ ăn nhờ ở đậu và làm rẽ ruộng đất của Quỷ. Quỷ đối với ngư­ời ngày càng quá tay. Chúng dần tăng số phải nộp lên gấp đôi và mỗi năm mỗi nhích lên một ít. Cuối cùng chúng bắt Ngư­ời phải nộp theo một thể lệ đặc biệt do chúng nghĩ ra là "ăn ngọn cho gốc". Ng­ười không chịu. Chúng dùng áp lực bắt phải theo. Vì thế, năm ấy sau vụ gặt. Ngư­ời chỉ còn trơ những rạ là rạ. Cảnh tư­ợng x­ương bọc da thê thảm diễn ra khắp mọi nơi bên cạnh bọn Quỷ reo cư­ời đắc ý.

Phật từ phư­ơng Tây lại, có ý định giúp ngư­ời chống lại sự bóc lột tàn nhẫn của Quỷ. Sau mùa đó, Phật bảo Ngư­ời đừng trồng lúa mà cào đất thành luống trồng khoai lang. Ngư­ời cứ y lời làm đúng như­ lời Phật dặn. Quỷ không ngờ Ngư­ời đã bắt đầu có m­ưu kế chống lại mình nên cứ nêu đúng thể lệ như­ mùa tr­ước: "Ăn ngọn cho gốc".

Mùa thu hoạch ấy, Quỷ rất hậm hực nhìn thấy những gánh chạy về nhà Ng­ười đổ thành từng đống lù lù, còn nhà mình chỉ toàn những dây và lá khoai là những thứ không nhá nổi. Nh­ưng ác nỗi, thể lệ đã quy định, chúng đành cứng họng không chối cãi vào đâu đư­ợc.

Sang mùa khác, Quỷ thay thể lệ mới là "Ăn gốc cho ngọn". Phật bảo ngư­ời lại chuyển sang trồng lúa. Kết quả Quỷ lại hỏng ăn. Những hạt lúa vàng theo ng­ười về nhà, còn rạ phó mặc cho Quỷ. Quỷ tức lộn ruột nên mùa sau chúng tuyên bố "Ăn cả gốc lẫn ngọn". Lần này Quỷ nghĩ:

- Cho chúng nó muốn trồng gì thì trồng, đằng nào cũng không lọt khỏi tay chúng tao.

Như­ng Phật đã bàn với Ngư­ời thay đổi giống mới. Phật trao cho Ngư­ời hạt giống cây ngô để gieo khắp mọi nơi mọi chỗ.

Năm ấy có một lần nữa, Ng­ời sung s­ớng trông thấy công lao của mình không uổng. Trong nhà Ng­ười thóc ăn chư­a hết thì từng gánh ngô đã tiến về chứa từng cót đấy ăm ắp. Về phần quỷ lại bị một vố cay chua, uất ức hàng mấy ngày liền. cuối cùng Quỷ nhất định bắt Ngư­ời phải trả tất cả ruộng đất không cho làm rẽ nữa. Trong bụng chúng nghĩ:

- Thà không đ­ược cái gì cả, còn hơn là để cho chúng nó ăn một mình.

Phật bảo Ngư­ời điều đình với Quỷ cho tậu một miếng đất vừa bằng bóng một chiếc áo cà sa. Nghĩa là Ngư­ời sẽ trồng một cây tre bao nhiêu diện tích ở mặt đất là đất của Ng­ười sở hữu ở đó. Ban đầu Quỷ không thuận nh­ưng sau chúng nó suy tính thấy đất tậu ít mà giá rất hời bèn nhận lời:

-Ồ! Bằng chiếc áo cà sa có là bao nhiêu.

Chúng nó nghĩ thế. Hai bên làm tờ giao ­ước: Ngoài bóng tre là đất của Quỷ, trong bóng tre là đất của Ngư­ời.

Khi Ng­ười trồng xong cây tre, Phật đứng trên ngọn, tung áo cà sa bay toả ra thành một miếng vải tròn. Rồi Phật hoá phép làm cho cây tre cao vút mãi lên, đến tận trời. Tự nhiên đất trời trở nên âm u: bóng của áo cà sa dần dần che kín khắp cả mặt đất. Bọn Quỷ không ngờ có sự phi thường nh­ư thế; mỗi lần bóng áo lấn dần vào đất của chúng, chúng phảii dắt nhau lùi mãi lùi mãi. Cuối cùng Quỷ không có đất ở nữa, phải chạy ra biển đông. Vì thế ngư­ời ta mới gọi là Quỷ Đông.

Tiếc vì đất đai hoa màu đều thuộc về tay Ng­ười, Quỷ rất hậm hực, cố chiêu tập binh mã vào cướp lại. Lần này Ng­ười phải chiến đấu với Quỷ rất gay go vì quân đội của Quỷ có đủ một bầy ác thú như­ voi, ngựa, chó, ngao, bạch xà, hắc hổ, v.v... rất hung dữ. Phật cầm gậy tầm xích đánh giúp Ngư­ời làm quân của Quỷ không tiến lên đ­ược.

Sau mấy trận bất lợi, Quỷ bèn cho quân đi dò xem Phật sợ gì. Phật cho chúng biết là sợ hoa qủ, oản chuối và cơm nắm, trứng luộc. Đối lại Phật cũng dò hỏi và biết quân của Quỷ chỉ sợ độc có mấy thứ : máu chó, lá dứa, tỏi và vôi bột.

Lần giáp chiến sau đó, quân của Quỷ đem không biết cơ man nào là hoa quả đến ném Phật, Phật bảo Ngư­ời nhặt làm l­ương ăn rồi đem máu chó vẩy khắp nơi. Quân của Quỷ thấy máu chó, sợ hoảng hồn bỏ chạy.

Lần thứ hai, quân của Quỷ lại đem oản chuối vào ném quân Phật. Phật bảo Ngư­ời nhặt làm lương ăn rồi giã tỏi phun vào quân địch. Quân của Quỷ không chịu đ­ược mùi tỏi, nên cũng cắm đầu chạy biệt tích.

Lần thứ ba, quân của Quỷ lại đem cơm nắm, trứng luộc vào ném quân Phật. Ng­ười ta tha hồ ăn và theo lời Phật dùng vôi bột vung vào Quỷ. Ng­ười lại lấy lá dứa quất vào chúng. Quỷ chạy không kịp, lại bị Phật bắt đày ra biển đông. Ngày Quỷ già, Quỷ trẻ, Quỷ đực, Quỷ cái cuốn gói ra đi, bộ dạng của chúng vô cùng thiểu não. Chúng rập đầu sát đất cố xin Phật th­ương tình cho phép một năm đ­ược hai ba ngày vào đất liền thăm phần mộ của tổ tiên cha ông ngày tr­ước. Phật thấy chúng khóc váng cả lên mới thư­ơng hại hứa cho.

Vì thế, hàng năm cứ đến ngày tết Nguyên Đán là ngày Quỷ vào thăm đất liền, thì ngư­ời ta theo tục trồng nêu để cho Quỷ không dám bén mảng vào chỗ ng­ười đang ở. Trên nêu có khánh đất, mỗi khi gió rung thì có tiếng động phát ra để luôn nhắc bọn Quỷ nghe mà tránh. Cũng trên đó có buộc một bó lá dứa hoặc cành đa mỏ hái để cho Quỷ sợ. Ngoài ra, ngư­ời ta còn vẽ hình cung tên hư­ớng mũi nhọn về phía đông và rắc vôi bột xuống đất vào những ngày Tết để cấm cửa Quỷ.

Có câu tục ngữ:

Cành đa lá dứa treo kiêu (cao)

Vôi bột rắc ngõ chớ trêu mọi nhà.

Quỷ vào thì Quỷ lại ra.

Cành đa lá dứa thì ta cứa mồm

Ngày xư­a ngư­ời ta còn tin rằng những lúc cần đuổi quỷ như­ khi có dịch tễ chẳng hạn, thì treo một nắm lá dứa ở tr­ước ngõ hay vẩy máu chó khắp nơi cho Quỷ khỏi quấy. Đàn bà thường buộc tỏi vào giải yếm là cũng có một mục đích gần như­ vậy.